Tytoń jest uważany za roślinę leczniczą w całej Ameryce od tysięcy lat. Palony, wciągany nosem, pity i rafinowany do postaci pasty do jedzenia lub stosowania na skórę nazywany: świętym tytoniem, lub “mapacho” w Amazonii, jest starożytnym narzędziem.

Tytoń uprawiany jest w Ameryce Południowej od co najmniej 1000 lat. Niektórzy naukowcy uważają, że może mieć nawet 6 milionów lat. Najstarsze dowody na jego używanie przez ludzi to fajki i nasiona znalezione w ruinach archeologicznych. Do dziś zachowały się praktyki związane z tytoniem, takie jak lewatywy z soku tytoniowego czy błogosławieństwa przekazywane za pomocą dymu tytoniowego. Pokazują one, że tytoń od dawna jest ważną częścią kultury człowieka.

Kiedy kolonialni odkrywcy przywieźli tytoń do Europy, roślina stała się środkiem przyjemności i przywarą szlachty. W miarę jak tytoń stawał się dostępny dla mas, podobnie jak wiele innych roślin, został przekształcony w towar. Jako produkt, tytoń został oderwany od swojego kulturowego znaczenia i historycznych korzeni, a niektórzy antropolodzy spekulowali, że rdzenne ludy używały go jako przykrywki dla uzależnienia. Jednak tradycje, które przekazują stare historie i widzą w tytoniu lekarstwo. Dla ludu Cariris w Brazylii, Witoto w Peru, Cahuilla w Kalifornii i dziesiątek innych grup tytoń jest darem od początku stworzenia, z mocą uzdrawiania poprzez połączenie ze światem duchowym. Nie jest to środek szkodliwy ani trujący. Jednak w Ameryce Północnej i Południowej istnieją inne odmiany tytoniu.

Nicotiana rustica

Nicotiana rustica – roślina i nasiona

Tematem tego artykułu jest Nicotiana rustica, znana również jako “mapacho” lub “święty tytoń”. Ze względu na ostry dym i według niektórych szacunków, posiadająca od 2 do 20 razy większą zawartość nikotyny w zależności od warunków uprawy.

Nicotiana rustica powoduje zawroty głowy i jest mniej atrakcyjna komercyjnie. Nicotiana rustica jest nadal preferowana przez niektórych ludzi poszukujących organicznych produktów tytoniowych, ale co ważniejsze, pozostaje święta dla tych, którzy wiedzą, jak ją używać.

Jedną z takich osób jest Ernesto Garcia Torres, który pochodzi z Peru, mieszka w pobliżu Iquitos i jest “tabaquero” – curandero lub uzdrowicielem, który pracuje z mapacho.

Ernesto, mówi, że tytoń jest lekarstwem, które działa “duchowo, energetycznie i fizycznie, ale ludzie używali go nieprawidłowo i dodawali do niego chemikalia”.

Papierosy, które ludzie palą dzisiaj, są bardzo różne od tytoniu, który był używany przez rdzenne ludy Ameryki Południowej. Na przykład lud Tubú z Kolumbii opowiada historię, że tytoń został przywieziony przez ludzi z gwiazd (Siris), którzy przybyli na ziemię w pradawnej łodzi w kształcie anakondy. Na jednym końcu łodzi znajdowała się Ayahuasca, a na drugim tytoń. Te rośliny zostały podarunkiem dla ludzi, którzy “zapomnieli, kim są”.

Nie tylko Ernesto Garcia Torres pamięta o prawdziwym znaczeniu tytoniu. Marev Artz, tabaquera z Peru, również była tego świadoma. Jako samotna kobieta, Marev przedzierała się przez dżunglę spotykając szarlatanów szamanów, którzy nie wahali się przed gwałtem czy morderstwem, a także przed brujos – złośliwymi szamanami – zanim znalazła nauczyciela o nienagannej reputacji. Dopiero po wielu niebezpiecznych sytuacjach, Marev spotkała Ernesto Garcię Torresa, który nauczył ją, jak używać tytoniu w tradycyjnych szamańskich praktykach.

“tytoń jest bardzo bezpośredni w swoich przesłaniach. I od nas zależy, czy go posłuchamy.“

Z nauczycielem, któremu mogła zaufać, Marev spędzała lata pijąc gorzkie herbaty tytoniowe i stosując diety z drzew amazońskich w domu Ernesto w dżungli. Tam nauczyła się pracować z roślinami, ale wiedza ta nie pochodziła z książek. Zamiast tego Ernesto przeprowadził ją przez dziesiątki diet roślinnych, aby nauczyła się swojego rzemiosła bezpośrednio od roślin.

Kiedy zapytano ją o to, jak działa tytoń, wyjaśniła: “tytoń jest bardzo bezpośredni w swoich przesłaniach. I od nas zależy, czy go posłuchamy.”

Tytoń jest zwykle postrzegany jako silna, męska energia. Marev porównuje go do miecza przecinającego iluzje, bezpośredniego kanału do boskości i klucza otwierającego umysł.

Nauka

Rozumienie duchów roślin nie jest mocną stroną zachodnich umysłów. Nauka nie ma ładnego pudełka, do którego mogłaby włożyć ducha, a niuanse w kulturowym znaczeniu słów takich jak “duch” i “dusza” mogą zostać utracone w tłumaczeniu. Jednak nauka może zaoferować pewne wskazówki dotyczące mocy Nicotiana rustica – i innych form tytoniu.

Jeremy Narby jest antropologiem, który również spędził czas w Amazonii, doświadczył tytoniu i napisał książkę zatytułowaną “Plant Teachers” wspólnie z innym peruwiańskim tabaquero Rafaelem Chanchari Pizuri. Książka “Plant Teachers” bada tytoń z wielu perspektyw, w tym z perspektywy współczesnej nauki. Jeremy Narby szybko przyznaje, że nikotyna jest bardzo silną substancją: “Jest to jedna z najbardziej toksycznych substancji pochodzenia roślinnego w naturze, ponieważ jedna lub dwie krople czystej nikotyny umieszczone na języku lub skórze mogą zabić dorosłego człowieka”.

Warto zauważyć, że oczyszczona nikotyna nie jest tradycyjnie używana w żadnej kulturze. Niemniej jednak ważne jest, aby nie lekceważyć siły nikotyny: zatrucie nikotyną, które jest bardziej prawdopodobne w przypadku metod konsumpcji, takich jak lewatywa, herbaty i kombinacje różnych form tytoniu, może być śmiertelne.

Badanie nikotyny jest interesujące, ale obaj tabaqueros nie byli zainteresowani rozmowami o nauce. Zamiast tego podkreślali doświadczeniowy i holistyczny charakter pracy z roślinami, a nie używania ich do leczenia objawów.

“W tym rdzennym światopoglądzie świat ducha jest najważniejszy” – wyjaśnia Jason.

Zamiast redukcjonistycznego podejścia Zachodu, rośliny działają na poziomie fizycznym, emocjonalnym i duchowym. Dodaje, że tytoń “ma zdolność nie tylko do uzdrowienia nas na tych trzech poziomach, ale także do przeniesienia nas do tych sfer”.

Przenoszenie się do innych sfer może być sposobem na zrozumienie lekcji tytoniu w przestrzeni snów. Marev wyjaśnia, że jej rola jako tabaquery obejmuje siedzenie i słuchanie snów danej osoby, aby działać jako tłumacz dla uczuć i wizji.

Podczas próby znalezienia języka, który opisałby, jak działa tytoń, coraz więcej pytań spotykało się z opowieściami i metaforami. Ale perspektywa tabaqueros jest spójna – tytoń pozwala na połączenie z duchem i może wzmacniać działanie innych roślin. Równie ważne było to, że uzdrowienie za pomocą mapacho nie mogło być oderwane od kontekstu opowieści i mitów, a medycyny tytoniu nie można było zrozumieć bez bezpośredniego doświadczenia.

Trudno jest znaleźć jednoznaczną odpowiedź na pytanie, jak duch rośliny, która jest uzależniającym i demonizowanym “złym nawykiem”, może kogoś uzdrowić. Zachodni umysł staje przed zupełnie inną kosmologią, zmagając się z faktami takimi, jak to, że nikotyna jest bardzo toksyczna w niektórych dawkach.

“cień jest częścią świata szamanów”

Zapytana o uzależnienie, Marev podkreśla, że cień jest częścią świata szamanów, że rośliny są po prostu po to, aby uczyć, a relacja z nimi zmienia się w czasie. Podkreśla aspekt relacji – czasami potrzebujesz dużo wsparcia, a innym razem możesz być niezależny. Uśmiecha się również i przypomina, że picie filiżanki tytoniu nie smakuje dobrze.

Jason opowiada o tym, jak podczas swojej pierwszej diety tytoniowej czuł, że umiera. “To nie jest niebezpieczne, jeśli wiesz, co robisz” – mówi, ale “część tego procesu inicjacji, gdy zbliżasz się do śmierci… to bardzo intensywne doświadczenie”.

Doświadczenia te brzmią przerażająco, ale tabaqueros są przekonani, że tytoń jest neutralny. I chociaż Maestro Ernesto mówi: “Duch tytoniu jest energią, którą Bóg dał ludziom, aby pomogli im na drodze do Boga”, to jest również jasne, że ludzie używali tytoniu w niewłaściwy sposób.

Mapacho w świecie współczesnym

Niezależnie od tego, czy idziesz drogą racjonalizmu, czy szukasz ducha i szamanów, ważne jest, aby pamiętać, że tytoń jest potężną rośliną, którą należy traktować z ogromnym szacunkiem. Może on mieć ciężki bagaż kulturowy, ale po wysłuchaniu tych, którzy znają go dobrze, na światło dzienne wychodzi jego potencjał – najstarsza, najbardziej święta roślina Ameryki i jest legalna na całym świecie. Rzeczywiście, Jason i Marev podróżują razem, przywożąc mapacho na całą planetę do większej liczby ludzi, a nawet nowe rośliny spoza Amazonii.

Współczesna era prohibicji nie zdołała powstrzymać żadnej rośliny psychoaktywnej. Tytoń również nie będzie wyjątkiem. Ale nasza kultura jest w procesie odrzucania tytoniu, jednocześnie otwierając się na inną wiedzę i medycynę rdzennych mieszkańców. Jason trafnie zauważa, że łatwiej jest wskazać palcem na tytoń niż spojrzeć na siebie i nasze społeczeństwo.

W końcu niezależnie czy uważasz, że rośliny posiadają ducha, czy nie. Wszystkie rośliny są neutralne i czas przypomnieć sobie, jak je używać.

Linki do oryginalnego i całego artykułu: https://doubleblindmag.com/mapacho-nicotiana-rustica-sacred-tobacco/